Συγγραφέας: Κουρούσιας Γεώργιος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος B.Sc. στο FitBuddy
Στις αρχές του 20ου αιώνα η εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη συσχετιζόταν με προσδόκιμο ζωής μόλις μερικών μηνών. Σχεδόν 100 χρόνια μετά την ανακάλυψη της ινσουλίνης, η ραγδαία εξέλιξη που έχει σημειωθεί στην ανάπτυξη θεραπειών κατά του ΣΔ μέσω της ινσουλινοθεραπείας αλλά και τα τεχνολογικά άλματα στην παρακολούθηση της γλυκαιμίας έχουν αυξήσει εντυπωσιακά το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων με Σακχαρώδη Διαβήτη.
Ωστόσο, στο ίδιο χρονικό διάστημα η συχνότητα εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη στον κόσμο έχει σημειώσει δραματική αύξηση και πλέον αποτελεί τη συχνότερη μεταβολική νόσο που παρουσιάζει ο σύγχρονος άνθρωπος. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι 1 στους 11 ανθρώπους στον κόσμο ζουν με ΣΔ σήμερα. Υπολογίστηκε ότι 425 εκατομμύρια ενήλικες ζούσαν με ΣΔ το 2017 και αναμένεται να φτάσουν τα 693 εκατομμύρια μέχρι το 2045.
Γιατί όμως ενώ η ανθρωπότητα κάνει τεράστια επιστημονικά άλματα στη θεραπεία του Σακχαρώδη διαβήτη, ο επιπολασμός της νόσου αυξάνεται τόσο απειλητικά; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό προκύπτει σχετικά εύκολα αν παρατηρήσεις προσεκτικά τα στατιστικά και το μηχανισμό δράσης της νόσου.
Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) περιλαμβάνει ένα σύνολο διαταραχών που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών, η οποία οφείλεται σε έλλειψη ινσουλίνης. Η έλλειψη μπορεί να είναι πλήρης, μερική ή σχετική. Ως σχετική χαρακτηρίζεται η έλλειψη ινσουλίνης, όταν, παρά τα αυξημένα επίπεδά της στο αίμα, δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών του μεταβολισμού, λόγω παρεμπόδισης της δράσης της στους περιφερικούς ιστούς (αντίσταση στην ινσουλίνη). Η έλλειψη ινσουλίνης είναι υπεύθυνη για την αδυναμία χρησιμοποίησης της γλυκόζης από τα κύτταρα με αποτέλεσμα:
- Η περίσσεια της να κυκλοφορεί στο αίμα.
- Να αποβάλλεται σε μεγάλες ποσότητες από τα ούρα.
- Το κύτταρο να χρησιμοποιεί άλλες μεταβολικές οδούς για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες.
Και στις τρεις περιπτώσεις, η ομοιόσταση του οργανισμού διαταράσσεται σημαντικά, επιφέροντας επιπλοκές που απειλούν άμεσα τη ζωή του ανθρώπου με τις πιο σοβαρές να είναι η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, τα εμφράγματα και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης χωρίζεται σε 4 τύπους:
ΣΔ τύπου 1
Οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που συνήθως οδηγεί σε απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης. Αφορά το 5-10% των ατόμων με ΣΔ.
ΣΔ τύπου 2
Οφείλεται σε προοδευτική μείωση της επαρκούς έκκρισης της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα του παγκρέατος που απαιτείται για την αντιμετώπιση των μεταβολικών αναγκών. Περιλαμβάνει όλο το φάσμα συνδυασμών από την κατ’ εξοχήν αντίσταση στην ινσουλίνη με σχετικά μικρή έλλειψη ινσουλίνης μέχρι τη σημαντική μείωση της έκκρισης ινσουλίνης με μικρότερη αντίσταση και αφορά >90% των ατόμων με ΣΔ.
ΣΔ κύησης
Αφορά, αύξηση στα επίπεδα σακχάρου του αίματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης λόγω αδυναμίας των β-κυττάρων του παγκρέατος να αντισταθμίσουν την έκκριση γλυκόζης που απαιτείται για τη θρέψη του εμβρύου. Καθώς και τη διαβητογόνο δράση των ορμονών της εγκυμοσύνης (προλακτίνη, προγεστερόνη κ.α.) που οδηγούν σε αντίσταση στην ινσουλίνη.
Άλλοι ειδικοί τύποι διαβήτη
Οφείλονται κυρίως σε γενετικές διαταραχές, ενδοκρινοπάθειες ή φάρμακα και αφορούν το 1-4% των ατόμων με ΣΔ.
Όπως γίνεται αντιληπτό, μόλις το 10% των περιστατικών αφορούν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή οφείλονται σε αστάθμητους παράγοντες (γενετικό υπόβαθρο, αυτοανοσία φαρμακευτική αγωγή, ενδοκρινοπάθειες), ενώ το >90% των περιπτώσεων αφορούν διαβήτη τύπου 2 ή κύησης που όπως και σε άλλες πολυπαραγοντικές ασθένειες αποτελεί προϊόν της αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Οι κυριότεροι εξ΄ αυτών φαίνεται να είναι ο καθιστικός τρόπος ζωής, η παχυσαρκία και κατ’ επέκταση, οι διατροφικές συνήθειες. Ο διαβήτης τύπου 2 αποτελεί σήμερα μια παγκόσμια κρίση δημόσιας υγείας που απειλεί τις οικονομίες όλων των εθνών, ιδιαίτερα των αναπτυσσόμενων χωρών. Τροφοδοτούμενη από την ταχεία αστικοποίηση, τη διατροφική μετάβαση και τον ολοένα και πιο καθιστικό τρόπο ζωής, η επιδημία του διαβήτη έχει αυξηθεί παράλληλα και με την παγκόσμια αύξηση της παχυσαρκίας.
Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι σήμερα το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι παχύσαρκο ενώ στην Ελλάδα ο επιπολασμός της παχυσαρκίας το 2019 ήταν στο στο 16,7%, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ευρώπη.
Πώς συμβάλλει η διατροφή στη ρύθμιση του σακχάρου;
Η διατροφή είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της διαχείρισης του διαβήτη 1 & 2 και θα πρέπει να θεωρείται θεμελιώδης για την επίτευξη του ελέγχου της γλυκόζης στο αίμα. Οι τρέχουσες συμβουλές για τη διατροφή στη διαχείριση του διαβήτη δίνουν έμφαση κυρίως στη μείωση του σωματικού βάρους, τη σωστή πρόσληψη μακρο και μικροθρεπτικών συστατικών, τα διατροφικά πρότυπα και το ευρύτερο πλαίσιο του υγιεινού τρόπου ζωής. Ένα πρότυπο σχήμα διατροφής για διαβητικούς η προδιαβητικούς οφείλει να εστιάζει πρωταρχικά στη προώθηση και υποστήριξη υγιεινών διατροφικών προτύπων, δίνοντας έμφαση σε μια ποικιλία θρεπτικών συστατικών και τροφίμων σε κατάλληλα μεγέθη μερίδων, προκειμένου να βελτιωθεί η συνολική υγεία και συγκεκριμένα:
- Βελτίωση των επιπέδων HbA1c (γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης)
- Ρύθμιση δεικτών αρτηριακής πίεσης και χοληστερίνης
- Επίτευξη και διατήρηση στόχων σωματικού βάρους
- Καθυστέρηση ή πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη
Η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη πίσω από την κλιμάκωση των επιδημιών παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 παγκοσμίως, αλλά η ποιότητα της διατροφής έχει επίσης ανεξάρτητα αποτελέσματα. Έχει διαπιστωθεί ότι η ποιότητα των λιπών και των υδατανθράκων παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη διαβήτη, ανεξάρτητα από τον Δείκτη μάζας σώματος και άλλους παράγοντες κινδύνου. Συγκεκριμένα, το υψηλότερο διατροφικό γλυκαιμικό φορτίο της διατροφής (ΓΦ) και τα trans λιπαρά συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη, ενώ η μεγαλύτερη κατανάλωση φυτικών ινών, δημητριακών και πολυακόρεστων λιπαρών σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο. Σε μετα-ανάλυση, βρέθηκε ότι αύξηση κατά 2 μερίδες/ημέρα στην πρόσληψη δημητριακών ολικής αλέσεως σε δίαιτα για προδιαβητικούς συσχετίστηκε με 21% χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη, για αυτό άτομα με διαβήτη και προδιαβήτη ενθαρρύνονται να καταναλώνουν τουλάχιστον την ποσότητα διαιτητικών ινών που συνιστάται για ευρύ κοινό (25-30γρ/μέρα). Η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών στη δίαιτα διαβητικού, κατά προτίμηση μέσω τροφής (λαχανικά, όσπρια φασόλια, μπιζέλια και φακές), φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως) ή μέσω συμπληρωμάτων διατροφής, μπορεί να βοηθήσει και στη μέτρια μείωση της HbA1c.
Επιπλέον, Μεγάλες ποσότητες ταχέως απορροφήσιμων υδατανθράκων (π.χ. ζάχαρη, φρουκτόζη από σιρόπι καλαμποκιού) που περιέχεται κυρίως σε γλυκά και αναψυκτικά με μεγάλη περιεκτικότητα σε σάκχαρα έχουν ως αποτέλεσμα υψηλό διαιτητικό γλυκαιμικό φορτίο που οδηγεί σε γρήγορες αυξήσεις στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα. Μια δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου η οποία θα βασίζεται σε προϊόντα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, είναι πολύ πιθανό α μειώσει τη ζήτηση ινσουλίνης από το σώμα και μπορεί να οδηγήσει σε πιο ομαλή λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος μακροπρόθεσμα, μειώνοντας έτσι το κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακής νόσου.
Ακόμη, είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι κοινή συνιστώσα όλων των διατροφικών παρεμβάσεων κατά του διαβήτη, αποτελεί προοδευτική μείωση του σωματικού βάρους και κατ’ επέκταση του ποσοστού λίπους σώματος. Βασικός στόχος σε κάθε πλάνο διατροφής για διαβητικούς θα πρέπει να είναι η μείωση του σωματικού βάρους τουλάχιστον 3-5% για να εκδηλωθούν τα πρώτα κλινικά οφέλη στη γλυκόζη νηστείας, στη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη και στους κυριότερους καρδιαγγειακούς δείκτες (TG, LDL, CHOL). H απώλεια βάρους μπορεί να οδηγήσει σε επίτευξη γλυκαιμικών στόχων ακόμη και χωρίς φαρμακευτική αγωγή σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Τι πρέπει να περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα διατροφής για προδιαβητικούς;
Σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες της Ελληνική Διαβητολογικής Εταιρείας, το διαιτολόγιο για προδιαβήτη πρέπει να προκύπτει στα από εξατομικευμένη ιατρική διατροφική θεραπεία που παρέχεται από Κλινικό Διαιτολόγο – Διατροφολόγο, ο οποίος έχει γνώση και εξειδίκευση στην παροχή διατροφικών συμβουλών ειδικών για το διαβήτη σε συνδυασμό με την τεχνολογία του διαβήτη που χρησιμοποιείται. Η μείωση του βάρους κατά τουλάχιστον 5% εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό στόχο του προγράμματος και αυτό ιδανικά, συστήνεται να επιτευχθεί μέσω:
- Της μείωσης του ολικού λίπους στο 30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
- Μείωση του κορεσμένου λίπους (συμπεριλαμβανομένων των trans-λιπαρών οξέων) σε <10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
- Αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών (τουλάχιστον 25-35 g ημερησίως)
- Σωματική δραστηριότητα, που περιλαμβάνει τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση ημερησίως, τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα
- Διατροφική εκπαίδευση με στόχο την προσπάθεια για αλλαγή της συμπεριφοράς των ατόμων προκειμένου να αυξηθεί η πιθανότητα υιοθέτησης και εφαρμογής των παραπάνω συστάσεων
Σε αυτά, πολύ σημαντικό θα ήταν να προστεθεί η αντικατάσταση υδατανθράκων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη με αντίστοιχους χαμηλού όπως:
- Ψωμί, μακαρόνια και δημητριακά ολικής άλεσης (Καστανό Ρύζι, Κινόα, Κριθάρι, Βρώμη, προϊόντα All Bran)
- Όσπρια (ρεβίθια, φακές)
- Λαχανικά (Κολοκυθάκια, Μανιτάρια, Μπρόκολο)
- Φυτικά γαλακτοκομικά χωρίς πρόσθετα σάκχαρα (Γάλα σόγιας, αμυγδάλου)
- Φρούτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη (Κεράσια, Μήλα, Ροδάκινα, Φράουλες, αχλάδια, ακτινίδια)
- Αμυλούχα λαχανικά (Γλυκοπατάτες, καλαμπόκι, αρακάς)
- Ξηροί καρποί (αμύγδαλα, κάσιους, καρύδια)
Ποιες είναι οι διαφορές σε και τι πρέπει να προσέξεις σε ένα πρόγραμμα διατροφής για διαβητικούς τύπου 1 & 2;
Εφόσον υπάρχει ενεργή νόσος, ο κύριος στόχος του προγράμματος διατροφής μετατοπίζεται και πλέον δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στη διατήρηση των στόχων γλυκαιμίας, αρτηριακής πίεσης και λιπιδίων καθώς και στη καθυστέρηση και πρόληψη των επιπλοκών του διαβήτη. Ο πρωταρχικός στόχος στη διαχείριση του διαβήτη είναι να επιτευχθεί όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος (μεταγευματικά και νηστείας) και αυτό γιατί η συνολική ποσότητα υδατανθράκων (CHO) που καταναλώνεται έχει την ισχυρότερη επίδραση στη γλυκαιμική απόκριση του οργανισμού.
Πρακτικές συμβουλές για την πρόσληψη υδατανθράκων στη διατροφή για Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
- Συμπεριέλαβε μια καλή πηγή φυτικών ινών σε κάθε γεύμα ή σνακ.
- Πρόσθεσε δημητριακά ολικής αλέσεως στο πρωινό γεύμα (Δημητριακά All Bran ή Χυλός βρώμης (Porridge) χωρίς πρόσθετα σάκχαρα. Αναζήτησε εκείνα που αναφέρουν πρώτα στη λίστα συστατικών το σιτάρι ολικής αλέσεως, τη βρώμη ή άλλα δημητριακά ολικής αλέσεως
- Χρησιμοποίησε ψωμί ολικής αλέσεως για μεσημεριανό γεύμα ή σνακ . Έλεγξε την ετικέτα για να βεβαιωθείς ότι το σιτάρι ολικής αλέσεως ή άλλο δημητριακό ολικής αλέσεως είναι το πρώτο συστατικό που αναφέρεται.
- Κατανάλωσε λιγότερες πατάτες. Αντ’ αυτού, δοκίμασε καστανό ρύζι ή λιγότερο γνωστά δημητριακά όπως πλιγούρι, κεχρί, αποφλοιωμένο κριθάρι, φαγόπυρο ή κινόα.
- Αντικατέστησε τα ζυμαρικά σου με ολικής αλέσεως. Εάν τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι πολύ μαστιχωτά, αναζητήστε αυτά που παρασκευάζονται με μισό σιτάρι ολικής αλέσεως ή καστανό ρύζι ή άλλο αλεύρι ολικής αλέσεως. Επίσης πλέον είναι διαθέσιμα νέα προϊόντα ζυμαρικών που παρασκευάζονται από όσπρια όπως τα ρεβίθια ή φακή.
- Συμπεριέλαβε φασόλια/όσπρια που είναι μια εξαιρετική πηγή υδατανθράκων που αφομοιώνονται αργά, καθώς και μια εξαιρετική πηγή άπαχης πρωτεΐνης. Αντικαταστήστε το κρέας ως πηγή πρωτεΐνης και φυτικών ινών.
- Προσπάθησε να συμπεριλαμβάνεις μια ποικιλία από φρέσκα φρούτα και λαχανικά στα γεύματα κάθε μέρα.
Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 και τα άτομα τα οποία ακολουθούν πρόγραμμα θεραπείας ινσουλίνης, συνιστάται εκπαίδευση σχετικά με τον τρόπο χρήσης της καταμέτρησης υδατανθράκων και σε ορισμένες περιπτώσεις στο πώς να λαμβάνεται υπόψη η περιεκτικότητα σε λίπος και πρωτεΐνες για τον προσδιορισμό της δόσης ινσουλίνης κατά το γεύμα για τη βελτίωση του γλυκαιμικού δείκτη.
Όσον αφορά το λίπος, λόγω του υψηλού κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου σε άτομα που έχουν διαγνωστεί με διαβήτη, ο στόχος για τη διατροφική πρόσληψη λίπους (ποσότητα και τύπος) είναι παρόμοιος με αυτόν των ατόμων με καρδιαγγειακή νόσο αλλά χωρίς διαβήτη. Πρόσφατες μελέτες έχουν βρει ότι η μείωση της ποσότητας των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans λιπαρών οξέων, των κύριων διατροφικών λιπαρών οξέων που συνδέονται με την αύξηση της LDL χοληστερόλης, μειώνει τον ήδη αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου λόγω του διαβήτη. Τα δεδομένα σχετικά με την ιδανική συνολική περιεκτικότητα διατροφικών λιπαρών για τα άτομα με διαβήτη είναι ασαφή, επομένως ένα διατροφικό πρόγραμμα που δίνει έμφαση σε στοιχεία Μεσογειακής διατροφής πλούσιας σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά θεωρείται ότι βελτιώνει το μεταβολισμό της γλυκόζης και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Επίσης μπορεί να είναι μια αποτελεσματική εναλλακτική λύση σε μια δίαιτα χαμηλή σε ολικά λιπαρά αλλά σχετικά υψηλή σε υδατάνθρακες η οποία διατηρείται δυσκολότερα.
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά οξέα ω-3 μακράς αλυσίδας, όπως λιπαρά ψάρια (EPA και DHA) και ξηροί καρποί και σπόροι (ALA), συνιστάται για την πρόληψη ή τη θεραπεία της καρδιαγγειακής νόσου. Ωστόσο, τα στοιχεία δεν υποστηρίζουν έναν ευεργετικό ρόλο για τη συνήθη χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής ω-3.
Πρακτικές συμβουλές για την πρόσληψη λίπους
- Προσπάθησε να περιορίσεις τα trans λιπαρά από μερικώς υδρογονωμένα έλαια. Έλεγξε τις ετικέτες των τροφίμων για trans λιπαρά. Περιόρισε τα τηγανητά και τα fast food.
- Περιόρισε την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών μειώνοντας τα επεξεργασμένα και τα γρήγορα τρόφιμα, το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά. Αντικατάστησε το κόκκινο κρέας με φασόλια, ξηρούς καρπούς, πουλερικά χωρίς πέτσα και ψάρια, καθώς και το πλήρες γάλα και άλλα γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά με αντίστοιχα με χαμηλών λιπαρών.
- Στη θέση του βουτύρου ή της μαργαρίνης, χρησιμοποίησε υγρά φυτικά έλαια πλούσια σε πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λίπη στο μαγείρεμα και στο τραπέζι.
- Βάλε στη καθημερινά στη διατροφή σου περισσότερες καλές πηγές ω-3 λιπαρών όπως λιπαρά ψάρια, καρύδια, σογιέλαιο, αλεσμένους σπόρους chia ή λιναρόσπορο.
Πόση πρωτεΐνη χρειάζομαι στη δίαιτα για Σακχαρώδη Διαβήτη;
Η πρόσληψη πρωτεΐνης στη διατροφή διαβητικού, αποτελεί και τη πιο αμφιλεγόμενο κομμάτι του διαιτολογίου του και αυτό γιατί, είναι γνωστό ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης επιβαρύνει σημαντικά τα νεφρά λόγω της πολυουρίας που δημιουργεί αλλά και από τη προοδευτική καταστροφή της λειτουργίας των σπειρωμάτων των νεφρών που προκαλεί η περίσσεια γλυκόζης, με αποτέλεσμα τη γνωστή διαβητική νεφρική νόσο. Οι επίσημες συστάσεις είναι ακόμη ασαφείς, επομένως οι στόχοι πρόσληψης πρωτεΐνης θα πρέπει να εξατομικεύονται με βάση τα τρέχοντα διατροφικά πρότυπα. Ορισμένες έρευνες έχουν βρει επιτυχή διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 με προγράμματα γευμάτων που περιλαμβάνουν ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης (20-30%), τα οποία μπορεί να συμβάλλουν σε αυξημένο κορεσμό. Όσοι όμως πάσχουν από διαβητική νεφρική νόσο (με λευκωματουρία και/ή μειωμένο εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης) θα πρέπει να στοχεύουν στη διατήρηση της διατροφικής πρωτεΐνης στη συνιστώμενη ημερήσια δόση που δεν υπερβαίνει τα 0,8 gr/kg ιδανικού σωματικού βάρους/ημέρα. Η μείωση της ποσότητας της διατροφικής πρωτεΐνης κάτω από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση δεν συνιστάται επειδή δεν επηρεάζει τη γλυκαιμία, τα μέτρα καρδιαγγειακού κινδύνου ή τον ρυθμό με τον οποίο μειώνεται ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης.
Πρακτικές συμβουλές για την πρόσληψη πρωτεΐνης
- Συμπεριέλαβε μια πηγή άπαχης πρωτεΐνης με κάθε γεύμα.
- Κατανάλωσε καλές πηγές άπαχης ζωικής πρωτεΐνης, όπως πουλερικά χωρίς πέτσα, άπαχο μοσχάρι ή χοιρινού, ψάρι ή αυγό και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών
- Δοκίμασε πηγές φυτικής πρωτεΐνης όπως τόφου, τέμπε, όσπρια, ή εναλλακτικά προϊόντα κρέατος (έχοντας υπόψη πιθανή υψηλότερη περιεκτικότητα σε νάτριο)
- Βάλε στη διατροφή σου μικρές ποσότητες ξηρών καρπών ή σπόρους
- Δοκίμασε βούτυρα ξηρών καρπών (φυστικοβούτυρο, αμυγδαλοβούτυρο, ταχίνι χωρίς επιπρόσθετη ζάχαρη)
- Προσπάθησε να συνδυάσεις τη πρωτεΐνη με λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως σε ένα γεύμα ώστε να μην αποτελεί όλο το γεύμα αλλά κομμάτι αυτού.
Ποιο πρόγραμμα απώλειας βάρους είναι καλύτερο για τον Σακχαρώδη διαβήτη;
Με βάση τις πιο πρόσφατες έρευνες, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής που να υπερτερεί στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 & 2, ωστόσο, τα περισσότερα διατροφικά σχήματα έχουν δείξει πολύ καλά σημάδια στην μείωση της γλυκόζης νηστείας και της HbΑ1c. Τα καλυτέρα αποτελέσματα προκύπτουν από τη μεσογειακή διατροφή, τη χορτοφαγική και vegan διατροφή, τη δίαιτα χαμηλών υδατανθράκων, τη δίαιτα χαμηλών λιπαρών και το διατροφικό σήμα DASH, ωστόσο η βασική λογική πίσω από τις δίαιτες αυτές είναι η απώλεια λίπους που αποδεδειγμένα οδηγεί σε υποχώρηση των συμπτωμάτων της νόσου. Αυτό, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι διατροφική προσέγγιση στην δίαιτα για διαβητικούς θα πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις προσωπικές προτιμήσεις, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, το πολιτισμικό υπόβαθρο και τις συννοσηρότητες που υπάρχουν σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Η απώλεια βάρους είναι μια σημαντική πρόκληση για τους περισσότερους ανθρώπους που σε ένα περιβάλλον με γρήγορους ρυθμούς, δεν τρέφονται σωστά και δυσκολεύονται να διατηρήσουν τακτική σωματική δραστηριότητα.
Το κλειδί της επιτυχίας είναι η δέσμευση ενός ασθενή με διαβήτη στην καθιέρωση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με τον οποίο θα μπορεί να διατηρήσει μακροχρόνια, δίνοντας έμφαση στις πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές καθημερινά και μια καθημερινή ρουτίνα άσκησης. Όπως γίνεται αντιληπτό, Δεν υπάρχει μια θαυματουργή «δίαιτα» για τον διαβήτη. Υπάρχουν ωστόσο, πολλές διαθέσιμες κατευθυντήριες γραμμές για τον προγραμματισμό γευμάτων με στόχο το πρόγραμμα διατροφής να μη θεωρείται ως δίαιτα, αλλά περισσότερο ως εξατομικευμένη οδηγία για πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες
Μπορώ να νικήσω τον διαβήτη μέσω της υγιεινής διατροφής;
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια σύνθετη, χρόνια ασθένεια που απαιτεί συνεχή ιατρική φροντίδα με πολυπαραγοντικές στρατηγικές μείωσης του κινδύνου πέρα από τον γλυκαιμικό έλεγχο. Η συνεχής διατροφική εκπαίδευση και υποστήριξη για την αυτοδιαχείριση του διαβήτη είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη οξειών και μακροχρόνιων επιπλοκών.
Υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι μια σειρά καταλυτικών παρεμβάσεων μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του ΣΔ τύπου 1 και να οδηγήσει από σημαντική ύφεση μέχρι και σε ολική υποστροφή του ΣΔ τύπου 2.
Ωστόσο, το πολυτιμότερο στοιχείο οποιασδήποτε στρατηγικής θα πρέπει να είναι η αντοχή των παρεμβάσεων στο χρόνο και η αφομοίωση τους στη καθημερινότητα μέσω τους ουσιαστικής γνώσης των θεμελιωδών αρχών διατροφής. Το πολύπλοκο παθοφυσιολογικό υπόβαθρο της νόσου αποτελεί τη σημαντικότερη τροχοπέδη στη μάχη κατά του Σακχαρώδη Διαβήτη, με σύμμαχο την υγιεινή διατροφή όμως οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη μπορούν να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή καθημερινότητα με τα ελάχιστα δυνατά συμπτώματα.
Βιβλιογραφία-Πηγές
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία, κατευθυντήριες οδηγίες για το Σακχαρώδη Διαβήτη, 2022
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρία, Πλήρης Οδηγός Διατροφής για τη ρύθμιση του Διαβήτη
Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report. Diabetes Care 1 May 2019; 42 (5): 731–754. https://doi.org/10.2337/dci19-0014
Gray A, Threlkeld RJ. Nutritional Recommendations for Individuals with Diabetes. [Updated 2019 Oct 13]. In: Feingold KR, Anawalt B, Blackman MR, et al., editors South Dartmouth (MA): MDText.com,